Éireannaigh iad, is soiléir é, agus is doiche go raibh an Gaelige labhartha ag an muintir Riabhach i ndeisceart an Dúin roimh an Gorta Mór. Ach cibé an scéal é is cinnte nach raibh An Gaelige ag Michael Ravey (mo shinseanathair) i Learpholl sna 1850í....Mar a bhfuil sé minithe sa leabhar Irish, Catholic and Scouse: The History of the Liverpool-Irish, 1800-1940 (Belchem, John: Liverpool University Press, 2007), on aicme Éireannach is isle a bhfuil mo mhuintir féin - gan tír, gan teanga, gan rud ar bíth eile seachas a féiniúlacht....Agus mise, bím an-bhrodúil astú.....
B'é pribhiléid agamsa go noibhrigh mé imo shéiplíneach i meánscoil ag ghirseacha 'Learpholl-Éireannacha', le ndeich bliain sna 70í. B'ina measc a athbhfuair mé sprid beoga, mealltach mo phobail féin a spreag Dominic Behan a chum an amhrán clúiteach seo:
...agus b'é anghrá doibhse a spreag mé 'gaelicinkirkby' a bhunú.......agus b'é an anghrá céanna seo a spreag mé mo théis a scriobh a ghlac Ollscoil uaim i 2005 a bhí The Roman Catholic Eucharist - Its Erotic Heart uirthi.....Ach nil sé cumha i ndiaidh an t-am sin a bhfuil thart a bhionn orm. Ni hea! Is dosna na blianta le teacht a mbionn diograis orm le mo mhuintir a spreagadh; agus sin chun go bhféidir leo bród sa bhféiniúlacht iomlán a fháil amach - agus sin trid ár dteanga féin.....
Nilimidne clainne na nGaeltachtaí in Éirinn san am i láthair ach oiread....Is bealch nua atá romhainn.....
Tá cóip den leabhar Ár bPaidreacha Dúchais agam.....
(ach tá gorm é an cludach ar an cóip sean caite a bhfuil agam!)
Is leabhar é a mbionn meas an-mhór air i measc na Gaeil..... Cen fáth?....Toisc go bhfuil macalla glórtha daoine muinteartha nach maireann?...B'fhéidir....ach nior paidreacha den sort a chuala mé im'oige ar chor ar bith.....Bhuel, b'fhéidir go bhfuil meas air mar shampla dár bpaidreacha féin?.....Mmmm....nil sin mo bharúil; nil san bpaidreacha duchais seo a mbionn an eiseamláir domsa agus mé imo ghuí....
Is leabhar eile é a cuireann an gnó seo domsa.....
Is leabhar é a bhfuil bunaithe ar an Bíobla, ar na sailm....agus mé ag ghuí na sailm ceithre uaire sa lá.....agus mé báite ó m'oige sna scrioptúir Críostaí is sna scrioptúir sa dTanakh.....Is bhain mé an meon Abrahámach céanna as leitheoireacht sa Qur'an freisin......
Psalms 117 & 150: -
O thugaibh moladh mòr do Dhia,
gach fìne t' ann fa leth;
Seadh molaibh Dia gun fonnmhor àrd,
gach uile shluagh air bith.
Oir 's mòr a choibhneas tròcaireach,
a dheònaich e dhuinn fèin;
Tha fìrinn Dè sìor-mhaireannach.
Molaibh Iehobhah treun.
Molaibhse Dia Na theampall naomh,
molaibhse Dia gu mòr:
An speuraibh àrd a chumhachd fòs
molaibh e mar is còir.
Airson a ghnìomhairean ro-threun,
molaibhse Dia 's gach àit';
A rèir a mhòrachd molaibh e,
's a ghlòir a ta ro-àrd.
Le guth na trompaid mar an ceudn'
molaibhse Dia gu binn:
Air clàrsaich seinnibh moladh dha,
is air an t-saltair ghrinn.
Molaibh Iehobhah treun. (x4)
Le tiompan thugaibh moladh dha,
san dannsadh mar an ceudn';
Le organ togaibh suas a chliù
's le inneal-ciùil nan teud.
Air ciombalaibh ta labhair binn
molaibhse Dia gun tàmh:
Molaibhse Dia air ciombalaibh,
nì tairm is fuaim ro àrd
Gach uile dhùil sam bith ta beò,
gam bheil an deò nan crè,
Àrd-mholadh iadsan Dia gu mòr
Molaibh Iehobhah treun.
Molaibh Iehobhah treun.
Arranged by Eilidh MacKenzie:
From the CD Lasair Dhè (Flame of God)
(Macmeanmna, 2001) by Cliar & Guests.
48 kbps samples can be heard on www dot codamusic dot co dot uk. Buy the album!
O thugaibh moladh mòr do Dhia,
gach fìne t' ann fa leth;
Seadh molaibh Dia gun fonnmhor àrd,
gach uile shluagh air bith.
Oir 's mòr a choibhneas tròcaireach,
a dheònaich e dhuinn fèin;
Tha fìrinn Dè sìor-mhaireannach.
Molaibh Iehobhah treun.
Molaibhse Dia Na theampall naomh,
molaibhse Dia gu mòr:
An speuraibh àrd a chumhachd fòs
molaibh e mar is còir.
Airson a ghnìomhairean ro-threun,
molaibhse Dia 's gach àit';
A rèir a mhòrachd molaibh e,
's a ghlòir a ta ro-àrd.
Le guth na trompaid mar an ceudn'
molaibhse Dia gu binn:
Air clàrsaich seinnibh moladh dha,
is air an t-saltair ghrinn.
Molaibh Iehobhah treun. (x4)
Le tiompan thugaibh moladh dha,
san dannsadh mar an ceudn';
Le organ togaibh suas a chliù
's le inneal-ciùil nan teud.
Air ciombalaibh ta labhair binn
molaibhse Dia gun tàmh:
Molaibhse Dia air ciombalaibh,
nì tairm is fuaim ro àrd
Gach uile dhùil sam bith ta beò,
gam bheil an deò nan crè,
Àrd-mholadh iadsan Dia gu mòr
Molaibh Iehobhah treun.
Molaibh Iehobhah treun.
Arranged by Eilidh MacKenzie:
From the CD Lasair Dhè (Flame of God)
(Macmeanmna, 2001) by Cliar & Guests.
48 kbps samples can be heard on www dot codamusic dot co dot uk. Buy the album!
Category
Licence
Standard YouTube Licence
Ach cad a bhfuil ciall do 'meon Abrahámch'?.....
.......meon praiticiúil a bhfuil sé.....réadúil.....a an fód a shasamh le teannanachta í, i gcoinne éagóra den achan sort. Meon ceanúil grámhar é - a réab mar foinse amach óna duibheagán ár gcolainn gnéasach - 'anghárach', cinnte!
Is é meon abharáthach é, ár gcoibhneas 'abharáthach' leis Dia....is leis ár sinsir a mbionn 'in a lamha' mar a deirtear...coibhneas pearsanta, sa láithreach....anseo....agus tú ag léamh an blag seo!........ach, i gcodarsnacht, tá sé amháin mar siamsa, agus ach bhfuil gá orm scéalta faoi na Fianna, nó faoi na daoine maithe sa dtraidisiún.....
......mura mbionn siad - na daoine seo an saoil eile - ar marthain fós sa saol seo!......
An cultúr Gaelach?.....Mmmm.....nil ach cultúr amháin againne na Gaeil!......Bionn nasc eadrainn, cinnte - an stair, an ceol traidisiúnta, agus, thar gach ní eile, an Gaelige binn. Agus sin sin....ponc.....lánstad.... deireadh an scéil!
Ni 'cultúr' ach iomlán na doigheanna, na nosanna, mar a mbimis, sna pobail éagsúila ag maireachtáil lá i ndiaidh lae.....doigheanna a bhfuil difriúla i suímh éagsúila trasna an domhan, agus ó ghlúin eagsúil go glúin éagsuil eile......
Nil ann ach aon cultúr Gaelach amháin ar chor ar bíth!.....
Mar sin féin, bionn meon Gaelach ar leith, munlaithe go deas onár dteanga agus onár gcuimnithe a bhfuilimid uile páirteach iontu.
Bionn eisamláir duinn sa traidisiún Abrahámach - sna scrioptúir - mar a bhí na dalta sa Ghairdín, mar a bhfuil siad an am faoi lathair agus sinn in 'anghrá' le cheile, agus a mbeidh siad i Parthas duinn...agus duinn mar Gaeil! Sin é cad dté mar gur bhfearr liom 'urnaí na eaglaise' ('eaglais' mar tionól fairsing na créidmigh go léir) ná 'ár paidreacha duchais'. Bionn croí an créidmigh tuatach Abrahámach sna 'Urnaí' ach nil sa 'paidreacha' ach an traidisiún cungach na eaglaise impiriúil, aistrithe go Gaelige leis an cléir Rómhánach.... Más fearr leat an traidisiún cungach, déan mar a thograios tú féin..... Ach a mbionn traidisiún nios leithne a roghnú; agus bionn an rogha sin deanta le morán Gaeil.....liomsa ina measc!
Tagann cáithníni ghrá ar mo chraiceann agus mé ag éisteacht ar an amhránaíocht seo.....Abrahámach is Gaelach, cinte......Bain sult as, a chara mo cléibh!
Slán go fóillín!
; D xxx
No comments:
Post a Comment