Gnéas réabhlóideach....

Deich blianta ó shin bronnadadh céim taighde orm. Máistir Fealsúnacht ar dtugadh air. Faoi cúrsaí gnéis a ba é an an tráchtas: An Eocairist Caitliceach Rómhánach - a croí angrách an teideal air. D'íoslódáil mé an grianghraf seo mar fianaise a thabhairt duitse ar eagla ar eagla nach creidfá gur ina dhiagaire mé!.......
   
                                            


An córas maitriarcach
De réir dealraimh is dócha é go raibh cianta fada ann roimh an ré a bhfuil fianaise scríofa faoi. Ré 'reamhstairiúil' a tugtar air. Sa naou aois deag tuairim coiteanta i measc antraipeolaithe a ba é gurbh níos 'cumhactacha' mna ná fir. Sochaí maitriarcach a ba í, ina córas geilleagrach is soisialta an-shimplí. Baileofaí bia - toraidh desna crainn, cnónna, duilleoga, plandáí - leis achan duine sa phobail, gan baint leis inscne nó aois. Chnuasofaí an bia agus a chomhroinn thabharfaí d'achan duine de réir a ghá féin...

'Eagraíofaí' an chóras giniúna mar a gcéanna. Ba cúpláil gnéasach an-shimplí é ach chun an gasra a neartú trí ndlúthchaidreamh pearsanta. Dá bheifí bean torrach dá bharr - b'ar an gasra ina hiomlán a raibh an freagracht aistí agus as an leanbh. Níl ina 'sheilbh' fir iad ach freagracht astu é air mar go mbíonn ar an 'pobal'.

Níl aon shampla eile eagraíochta den sort seo i measc na príomháithe ach amháin i measc na Bonobo - ápaí iad a bhaigtear sa Poblacht Daonlathach na gCongo.

                                                    

                               

Is mór an trageoid é nach lean muid an slí éabhlóideach seo!....

An réabhlóid paitriarcach
Fadó fadó sa ré réamhstairiúil, 's doichí é gur athraigh an scéal nuair bhí ar ár sinsir fearainn úra a fháil. Bhailóidis le scataí beaga eile taobh ar thaobh; ach bheadh imreas eatarthu, b'fhéidir faoi cearta seilbhíochta ar na fhearainn úra. Dá bhrí sin, caithfeadh siad fhreagrachtaí as cúram leanaí, cúram bailthithe bia is cosaint dúiche a roinnt óna chéile. Bhí na fir i gcoitinne níos mó is níos láidre ná na mna; agus thitfeadh freagracht cosainte an dúiche ar na bhfir. Seo thosú eagsúlachta dualgais de réir insce; agus d'fhás an córas  paitriarchach as.

Suim níos mó in atharacht eile a ba é i saol na bhfir. Caithfeadh siad a bheith cinnte gurbh ina leanaí féin iad na leannaí ar leith ar ghin siad. Ríthabhactach leo a ba é iad a haithint ionas gurbh fhéidir leo muinín a bhheith sna mic féin chun an fhearainn na clainne a chosaint. Bíonn loirg an riachtanais seo sa teanga an lae inniu fós: bráthair go dearthair ( 'bráthair-go-dearfa) is siúr go deirfiúr. Agus as seo, amach ina húirlis ginniúna a ba é - chun uimhireach na clanna a mhéadú an aidhm air. Roimhe ba an dóigh is tabhactach an dlúthchaidreamh a bhunú is a neartú é.....

An reabhlóid paitriarcach a ba é sin. Abhartach, brúidúil, cumhactach a ba é agus dlúthcheangal geilleagarthach leis....Botún ollmhór, léanmhar, cinniúnach a ba é an réabhlóid sin.....Teastaíonn uainn réabhlóid eile agus í ina réabhlóid  cuimsitheach, fréamhaí, ó bhun go barr. Caithfimid iompú ar ais i dtreo an Ghairdín.....


An réabhlóid Abrahamach
Conas arbh fhéidir linn sin a dhéanamh? ....An Réabhlóid Abrahamach! Bíonn na scríbhinní sa Tanakh, sa cnúasach soiscéalach, is sa Córan, ina sceitsí faoin éabhlóid iarrachtaí an réabhlóid seo a chur chun cinn. Leanaimis ar aghaidh leis! Is an réabhlóid gnéasach atá i croílár ann. Ní ábhar é níos mó faoi 'cearta mban' nó faoi cearta 'comhionannais'. Is bunusach níos doimhne é ná sin. Teastaíonn uainn athrú meoin faoi meas a chéile ar ár gcolainn. Fiú sa saol seo tá orainn dóigheanna a fhorbairt dlúthchaidraimh a chur i bhfeidhm sa gnáthshaol. Tá gá againn an nádúr a mbíonn gnéasach go bunusach, á haithint agus á cheiliúradh le meas agus gan náire orainn faoi.

Teastaíonn athrú cultúir uainn - sin é: athrú sna caíonna ina mairimid achan lá. Tá orainn achan nóiméad a maireachtáil go chomhfhiosach faoi tabhachtas na collaíochta i croílár ár saol, agus buiochas le Dia a mhaoíomh as an bronntanas seo!

Ba mhaith liom an blág seo a chríochnú leis amhrán réabhlóideach as Ghaeilge faoin tuar ceatha dlúthchaidrimh. Ach níl eolas agam faoi!.......Mhúnlaítear ár meon Gaelach le dhá mile blianta faoi cois impiriúil - i dtosach faoina chumhacht saolach agus ina dhiaidh faoina chumhacht cléiriúil san 'eaglais'. Sclábhaithe a ba muid......agus is inár sclábhaithe sinne fós inniu faoin cumhachta cultúir saolta Sacs-Béarla......

Mar sin féin rhognaigh mé amhrán as Bearla le chríochnú a chur ar an blág inniu. D'fhoilsíodh é le linn an Samhraidh Grá!



Slán go fóillín!

; ) x...............xx..................xxxx........................xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxX

Maidhc

an buaiteoir?..... sea é cinnte!

Is ina huirlis réabhlóideach é an paidrín. Úsáid a bhaineadh as ón dtús, áfach, le féin smacht a coiméad ar an cosmhuintir tríd. Níl an paidrín ach ina phíosa teicneolaíochta simplí lenár bhfócas a choinneáil ar slí éigin. Mar sin féin, 'coróin mhuire' ar dtugadh air chun diagachta impmiriúil a dingeadh go dlúth i cuimhne na gnáthdhaoine in iarthar na hÉorpa.

Mar sin féin agus d'ainneoin tionchar bogásach sotalach an formhóir na cléir in Éirinn is thar lear, seasamh láidir agóideach a ba é i gcónaí faoi cheartas ag Clainne an Gorta Mór. Ina laoch na Gaeil a ba é Arthur Dooley. 'S cinnte gur i bParthas a mbíonn sé; ach d'fhág sé taisce dealbha cré-umha ina dhiaidh.....

                                         

                                     

D'inis sé dom tráth agus é ag taispeántas dealbhaíochta a chur le chéile anseo i Kirkby go raibh gasúr beag ag méaraíocht na dealbha. Agus an gasúr ag dul fad leis iomha cré-umha Críost Aiséirithe, gháir sé dá hathair: 's an buaiteoir é seo! Bhain Arthursult mór as an focailín géarchúiseach sin; d'athnigh an buachaill beag le nadúr brí na deilbhe. Is ina bhuaiteoir fós é Íosa as Nazareth, cinnte, agus é aiséirithe óna marbh.

D'ainneoin gur chéas an ríaltóir impiriúil ar chrois é - le chúlchead an bunaithe cléiriúil - d'aiséirgh Íosa óna marbh. D'imigh sé sios in ifreann i rith a bheatha, i ndlúthphairteacht leis na boicht, chéasadh é, ach tháinig sé ar ais as agus na boicht in éineacht leis. Is cinnte bua na mbocht ón tráth sin ar aghaidh! Ní cruthúnas é sin gur in mhac-chomhshubstainteach-le-Dia é Íosa as Nazareth. 'S ina chruthú é gur néirigh leis an réabhlóid Abrahamch!....

Ba mhaith leis Constantin - agus leis achan polaiteoir beagnach ina dhiaidh - lánchumhacht a coimeád ina lámha féin. Caoithiúil a ba do é stair an Deascabhala - d'imigh An Críost amach as an saol seo de réir dealraimh. As an tráth sin amach, is ardcheanasach fós é an Impire (nó an Papa, nó an Uachtarán, nó Paitriarch, nó fir i gcoitinne) sa saol seo!....

Ach níl sé mar atá sna scríbinní soiscéalacha ar chor ar bith! D'fhógraigh Íosa an réabhlóid uilíoch ó nGalailí sa cruinniú deireanach idir Íosa agus na creidmigh i láthair a chéile - lá na Deascabhála. Is ina bhuaiteoir réabhlóideach é fós inniu! Chuireann fuineamh istigh ionam agus mé ag macnamh - in éineacht le Muire agus leatsa - ar an teachtaireacht deireanach seo ó Íosa sa saol seo.....Ar aghaidh leis an réabhlóid! Ní féidir stad a chur leis as an am seo amch.....

Ach cad é faoi Mhuire agus faoina deastógáil?......Ach nach bhfuil achan ball de Cumann na 'Naomh' i bParthas? Ní chiall ar bith difríocht a dhéanamh eatarthu. Is i dTír na nÓg iad go léir - go corportha - cinnte. Níl an lá deireanach ach ina sheift liteartha acapailipteach chun sinn a spreagadh gan an réabhlóid Abrahamach a thréigean, chun sinn a spreagadh slí na firinteachta a rhognú sa saol seo.

Táimse ag machnamh ar deastógáil Mhuire agus mar shampla deastógála ag achan duine againn. Ach tugaimis faoi deara gur bean í a 'deastógtar' sa scéal seo. Maireoidh éagsúlacht gnéasach i dTír na nÓg agus ina príomhchúis suilt eadrainn a mbeidh gnéas ann. Níl ina maighdean 'dallánach' í Muire! Níl ina coillteáin a mbeimid ann ach oiread. Comhlíonfar an réabhlóid gnéasach i bParthas is sin faoin dtuar ceatha gnéis......

                      

Tosaimid damhsa réabhlóideach an bheatha shíoraí go díreach, anois, sa saol anseo!




Slán go fóillín!

; ) xxx.................................xxxxx................................xxxxxxx................................X

Maidhc

Nílimid ciontaigh le bás Íosa.....nó na Giúdaigh ach oiread......

Sa blág diereanach: tá baint bunusach idir an paidrín Críostaí, an coróin Mhuire agus an diagacht impiriúil a mbíonn i réim ón ré Constantin go dtí an lá inniu. Ba an diagacht sin é ar thug Pádraig an Brythoneach ó Róimh go Éirinn: faoi Íosa as Nazareth ina 'mhac Dé', comhshubstainteach leis an Dia Abraham, agus faoi Muire ina 'máthair Dé' dá bharr.

Imo Ghaeil mise, ón chosmhuintir Clainne an Gorta Mór. Bíonn tuiscint ar leith agam ar tionchar na diagachta impiriúil ar mom mhuintir agus mé imo shagart is imo dhiagaire....

                          

Rinneadh sagart díom i 1967; agus bím imo shagart fós ach le céim taighde ón Ollscoil Learpholl (2005). Is an-thabhactach é an paidrín Chríostaí i mo saol laethúil. Ba an-thabhactach é i rith stair formhóir na nGaeil sa ré Chríostaí.  Sna bláganna is déanaí ba mhaith liom mo thuiscint air a roinnt leat. An  uair deireanach, scríobh mé faoina rúndiamhra sólásacha. Is faoina rúndiamhara dólásacha a scríobhaim inniu.....

Is léir é sna scríbhinní soiscéalacha gurb a bhí Íosa thíos leis an socrú a rinne sé dúshlán a thabhairt faoin bhunú cléiriúil Iarúsaléim. Dánta sa leabhar an fáidh Easáiais a ba iad an tinfeadh air. 'Amhráin Ghiolla an Tiarna' a tugtar orthu (Eas. 42:1-9, 49:1-6, 50:1-11, 52:13-53:12). Sa tríú amhrán spreagann an fáidh an Gilla a leanúint:

Aon duine in bhur measc a bhfuil eagla air roimh an Tiarna,
éisteadh sé le glór a Ghiolla!
An té a shiúlann sa dorchadas
gan léas le feiceáil aige
cuireadh sé a mhuinín in ainm an Tiarna,
baineadh sé taca as a Dhia.

Ach sibhse uile, fadaíonn sibh tine,
corraíonn sibh suas an ghríosach.
Isteach libh i lasracha na tine sin agaibh.
Mo lámhsa a chaithidh libh ar an dóigh sin,
suífidh sibh fúibh i peannaid. 

Níl ach dhá rogha roimh an creidmheach; cuir do mhuinín sa Tiarna is lean leis an Giolla, nó, má dhiultfaíonn tú a leanúint leis, dóiofar tú in ifreann!

Seo é mo ghiolla a bhfuil mé ag tabhairt taca dó, 
mo rogha a bhfuil páirt mo cléibhe leis. 
Tá mo spioradcurtha anuas agam air 
chun go foilsí sé an ceart do na ciníocha.....(Eas.42:1)

(an réabhlóid Abrahamach ar fud an domhain)

Sa dara dhán léifeadh Íosa:

Rinne sé claíomh faobhrach de mo bhéal,
chuir sé i bhfolach mé faoi scáth a láimhe.
Saighead líofa a rinne sé díom,
agus sé thart mé ina bholgán saighead....

Agus d'ainneoin go ligfí

mo dhroim le lucht a bhuailte
agus mo ghruanna leo siud a bhí ag piocadh na féasóige asam;
níor cheil mé mo ghnúis
ar mhasla nó ar sheile,

An té a saorfaidh mé ar chion, tá sé i ngar.....

Agus, sa cathrú hamhrán,

Tar éis saothar a anama,
feicfidh sé an solas agus beidh sasamh air.
Lena phianta déanfaidh mo ghiolla firéin de na sluaite....

Cé hiad na sluaite ach an cosmhuitir, na fágalaigh, is na ciniocha a bheith ina 'bhfíréin'; sin é: achan duine a cleachtann an ceartas.

Rinne Íosa aithris go hiomlán ar An Ghiolla. Ach, b'fhéidir go hainbhiosach a ba é an athrú bunusach a rinneadh ar léamh na dánta seo agus an cléir faoi thionchar an meoin impiriúil. Mar sin féin ba athrú bunusach ceille a bhí ann - athrú a raibh go díreach an rud a theastaighb ón chóras impiriúilleis leis an cosmhuintir a coimeád faoi smacht:

De réir na diagachta sin: básaíodh Íosa lena 'Giúdaigh' ach cheadaigh Dia sin a tharlú toisc gurb ina peacaigh suaracha sinn. Pionos báis a thuillimid; ach ina 'gabhar tiománta, a ba Íosa, inár áit. De réir na diagachta impiriúil, is sinn go léir ach an cosmhuintir go háirithe a mbíonn ciontach le bású Íosa. Níor básaíodh é agus é ag fianaise a thabhairt ar micheartas an córais paitrarcach impiriúil......

Athrú ceille ó bhun go barr a bhí ann.

A mhalairt ar fad, ina fhinné a mbíonn Íosa fós, agus é aiséirithe óna marbh, ina fhinné uilechumhactach, ar an réabhlóid Abrahamach. 'S ina mhairtíreach ( μάρτυς/finné) é....sa chiall céanna mar a bhfuil sé faoi achan 'mairtíreach' Abrahamach a thugann a beatha i mbaol ar son na réabhlóide leis an ceartas a bhunú sa saol seo.....

I rith mo mharana ar na 'rúndiamhra dólásacha', spreagtar mé féin le bheith imo fhinné, leis iarrachtaí gníomhacha chun na réabhlóide a chur chun cinn, anseo, i Learpholl, i measc Clainne an Gorta Mór. Agus nílim imo haonar - os rud é go bhfuil slua mór sin de finnéithe thart timpeall orainn mar scamall...(Eab. 12:1) ár sinsir ina measc......

(Focal scoir 

faoi peaca.

de réir an meoin Abrahamach, is peaca é achan rud a chur an ríocht Dé ar neamhní, achan rud a mbíonn ina bhac ar ceartas. Ina hualach trom é an mícheartas a cuireann cosc ar forbairt réabhlóideach. Sin an fáth a leannan an athfhriotal thuas go díreach: caithimis uainngach ualach mar aon leis an bpeaca sin a ghreamaíonn dinn agus rithimis go buansheasmhach an rás atá leagtha amach duinn.)

Slán go fóillín

; ) xx...........................xxx..................................xxxx.....................................xxxxx...X                        


                                                                                                                                                

an paidrín réabhlódeach......

Shocraigh mé a leanúint ar leis athmhacnamh réabhlóideach ar an paidrín Críostaí....Críostaí? An bhfuil paidríní eile? Bhuel, tá cinnte! Ní paidrín ach ina chaoi na fócas a choiméad ar na smaoite arbh imreoidis ón ábhar mura ligimid iad ag fanacht.

Baintear úsáid as i mórán cultúir. Seo shamplaí paidríní:




               búdaíoch                                    hiondúch                                     ioslamach

Go minic, nuair a 'fheictear' Miriam Beth Joachim i dtaispeánadh - mar ag Fatima de réir dealreamh - spreagann sí na creidmigh chun na 'corónach Mhuire' a rá. Níl ann ach spreagadh - go shimplí - le guí a dhéanamh; níl rud ar bith ar leith ach oiread ag baint leis, áfach......

Deirim an paidrín Críostaí achan lá mar mhinigh mé sa bhlág roimhe. Deirim é chun mo ghéillsine don réabhlóid Abrahamach a daingniú. Ach ní maith liom 'coróin Mhuire' a thabhairt air. Tá cuma impiriúil ann nárbh oiriúnach é chun na réabhlóide a chothú. Agus is doigh gurbh leis an 'ceartchreideamh' impiriúil a dhaingniú a cuireadh béim ar Mhuire-ina-máthair-Dé i ré Constantín agus as sin amach.

Ní thuigim an traidisiún na diagachta impiriúil ar chor ar bith. An tuigeann tú chiall ar bith sa leagan cainte comhshubstainteach leis an athair, friotal a dearbhaímid i rith ceiliúrtha na Eocairiste achan Dohmnach? Básaíodh mórán daoine le linn cogaí faoi, le céadta blianta i ndiaidh ré Constantín. Bhí an easpag Airís (Arius/ Ἄρειος 250-336 Ré Críostaí) glan ina choinne. 

Tionchar an-mhór ar stair Eorpa a ba é diagacht Áiris tar éis báis Constantin. Ina leanúnaithe a bhí an formhór na ríochtaí Gotaigh - san Iodáil, sa Spáinn, is i dtuaisceart an Afraic.....Dá buóidis an lucht Áiris, is docha nach bheimis inár creidmigh impiriúla - caitlichigh, 'protastúnaigh', nó soiscéaldaí....



 Níos déanaí, chun na Moslamaigh a bhroideadh, chuir an airm 'Críostaí' ar taispeaint íomha Muire-ina-Máthair-Dé timpeall ballaí Constantinople (554 RC); agus i 1571, chuir an Papa bua ag Lepanto i leith na Coróin Mhuire.......

                       
Ceiliúrann an 'eaglais cléiriúil/impriúil', achan bliain fós 'bua' den 'coróin Mhuire an 7 lá Deireadh Fomhair - glan frithmhoslamach é an ceiliúradh sin. Is mo thuairim de go bhfuil sé glan i gcoinne an soiscéil agus is mí-úsáid an paidrín é. Teastaíonn cuma réabhlóideach ar ár ndlúthchaidreamh le Muire Beth Joachim, an máthair Íosa.

Nuair a ndeirimid an paidrín deirimid achainí Íosa- 'Ár nAthair' - cuig h-uaire. Is ina achainí réablóideach amach is amach í. Deirimid - agus sinn mar baill de pobal - Go dtaga do ríocht sin é : ríalú bunaithe go hiomlán ar ceartas is grá. Ní difríocht ar bith idir príomháideachas is an saol poiblí. Níl údarás ar bith sa domhain mór níos airde ná Dia. Maíomid allahu akbar الله أكبر is ceann is treis é Dia, toisc 's ann a mbíonn an brí don achainí Íosa, mar a bhuil san achainí moslamaigh. 

Brí réabhlóideach atá ann mar is léir óna 'rúndiamhra solasacha.........Dá bhrí sin déanaimid dearmad ar Fra Angelico! As Nazareth a ba í Muire Beth Joachim  . As Galailí na Pagánaigh a ba í. As ceantar agóideach, réabhlóideach a ba Máire, Joseph, is Íosa. Tá tagairt do trí amhrán sna 'rúndiamhra solasacha'. Sa chéad ceann acu, sa 'chéad rúndiamhair' canann Muire gur leag Dia prionsaí óna gcathaoireacha agus d'ardaigh sé daoine isle. Nach réabhlóideach a a ba é sin?

Ní beathaisneacha atá na scríbhinní soiscéalacha. Níor choméadadh iad ná chun diagachta a theagasc. Chun misnigh a chur sna creidmigh ar scríobhadh is ar choiméadadh iad. Níor scríobhadh iad mar chrúthunas gurb ina 'mac-Dé-de-réir-diagachta-impiriúil' é Íosa ach oiread. 'S maith liom go mór an carúl Nollag: Oiche ciúin. Agus mé ag éisteacht leis, tagann na deora liom. 'S ina 'mhac Dé' é Íosa cinnte.....ach ní mar a tuigtear le na diagairí - 'comhshubstainteach' leis an Dia Abrahamach. Ní thuigim an diagacht sin ar chor ar bith....

Mac Dé? Níl ach ina thagairt don Salm 2::7 é an teideal sin: "Is tú mo mhac ," a duirt an Tiarna liom, "inniu is ea a ghin mé thú...." Ina thagairt do Mheiseas is ea, do Mhac Dáibhí. Ba mar a gcéanna é an tuiscint air a raibh ag na pobail ar ghlac an soiscéal an chéad uair. Agus mé ag rá an paidrín, is go háirithe agus mé ag machnamh ar na 'Rúndiamhara Solasacha', athraim aon fhocal san achainí ar Mhuire. In áit a rá: máthair Dé, deirim: máthair Críost. Dearbhim dlúthpháirtíocht Críostaí mar seo leis na Giúdaigh is leis na Moslamaigh araon.....

Is léir óna trí amhráin ag tús leabhair soiscéil le Lúc - ceann acu le Muire, ceann le Zachairias, is ceann le Simeon - gurbh as pobal réabhlóideach a ba Íosa. Tháinig sé mar a duirt sé: chun tine a chaitheamh ar tháinig mé. Ní chiall ar bith ar na 'Rúndiamhara' den paidrín ach oiread; rugadh sé i cathair sinsearach Dáibhí. Agus sa cuigiú scéal solasach, déanann Íosa - é  ina mhac Dáibhí - fiosrúchán de 'máistrí an Dlí', agus sin i 'dteach m'athar'. Níl tagairt ann don Dhia Abraham, ach do Solomon, mac Dáibhí, ar thóg an céad Teampall i Iarúsaléim....  

A chara, sin é spiorad sna 'rundiamhra solascha réablóideacha!....Do thuairim faoi?....

....i measc na boichte a rugadh sé.....

...dílis don réabhlóid é go dtí a bhás le lámha impiriúla náireacha a naimhde......is mise?....is tusa?




Slán go fóill!

; )) xxx....................xxxx..........................xxxxx.....................................xxxxxx.....................X

An Dia ina pháirt linn?........

Cupla bliain ó shin, scríobh Tony Birtell cuntas faoi stair na Ghaeilge i Learpholl ó linn an Drochshaoil go dtí an lá inniu. As sacs-Béarla a scríobh sé an leabhrán seo cé go bhuil Gaeilge an-líofa aige.

                                                       

Miníonn sé gur ina Gaeilgeoirí iad an formhór na imircigh éireannacha go Learpholl ag an tráth seo ach gur dhiultaigh an cléir ag plé leo as Ghaeilge. De réir dealraimh bhí mar a gcéanna in Éirinn sa naoi aois deag......is an lá inniu fós?

Scríobh mé r-phoist chuig chupla ollscoil in Éirinn an tseachtain seo caite faoi teagasc diagachta as Ghaeilge ann - 5 r-phoist seolta. Ghlac mé dhá fhreagraí as Ghaeilge orthu; ach is doigh liom nach trí mheán na Ghaeilge a múintear an diagacht san Acadamh in áit ar bith in Éirinn. Tá scríbhinní a fháil faoin Diagacht Fuascailte as Béarla ann; ach ní tuiscint ar bith gurbh ina uirlis réabhlóideach Abrahamach ín ár dteanga féin.

Ach is ann duinn na dála sin a athrú.....Mar shampla, cupla blianta ó shin shocraigh mé an paidrín achan lá a rá as Ghaeilge......mo mharanna a dhéanamh ar na rúndiamhara sólásacha de Luain is de Dardaoin, na rúndiamhara dólásacha de Mairt is de Aoine. is na rúndiamhara Glórmhara deCéadaoin, de Sathairn is de Domhnaigh. Ach, agus mé ag macnamh air, 's féidir liom léargas réabhlóideach a chur ar achan deichniúr ann. Mar shampla:

faoi tuirlingt an Spioraid Naoimh: 

Ina theagmhas aon uair amháin is an uair dheireanach a ba é an 'rúndiamhair' seo, ina thús ag an tréimhse uilíoch na réabhlóide Abrahamach. Is ina fhéile Giúdach fós é,  ina tugtar an Torah dosna creidmhigh Abrahamacha.

An céad lá de céiliúradh 'Féile na seachtainí' a ba é - ina céiliúradh fómhair na cruithneachta i bPalaistín, caoga laethanta tar éis na Cásca. Sa dtraidisiún Giúdach is an lá é a cuimhnítear gur ina bhronntanas dosna Iosraelítaigh é an Torah/Dlí; sa dtraidisiún soiscéalach, áfach, is ina bhronntanas dosna 'ciníocha' é - d'achan cultúr is trí mheán achan teanga, an Ghaeilge san áireamh! Ina shíol réabhlóideach a ba é an aisling ag Abraham; is ina bhláthú uilíoch air é an soiscéal de réir Íosa as Nazareth.

De réir Íosa as Nazareth, áfach, seo anseo an Torah/Dlí i mbeagáin focail:  

'Gráóidh tú do Thiarna Dia ó do chroí go hiomlán agus d'anam go hiomlán agus ó d'aigne go hiomlán' - is í sin an aithne mór agus an phríomhaithne. Agus is cosúil léise an dara ceann: 'Gráóidh tú do chomharsa mar thú féin'. Ag bráth ar an dá aithne sin atá an dlí ar fad agus na fáithe.

Creidim sa soiscéal. Sin é go glacaim go praiticiúil gur anáil/spiorad cruthaitheora an domhain é a spreagann an réabhlóid seo. Is meafar é sin chun céille an Torah is an soiscéil, araon, a shainmhiniú. Ní leor é a suímh sa 'seomra uachtarach' a shamhlú agus sinn an paidrín ag rá inniu mar go mhuin na Proinsiasaigh in Éirinn fadó. Is ina huair cinniúna í an t-am faoi láthair é achan uair a léimid an Torah is scríbhinní soiscéalacha - ina hábhair eascateolaíochta é mar a deirtear duinne leis diagairí proifisiúnta faoi.....

Dá bhrí sin is ina searbhontaí-ar-bís sinn, de réir fáthscéalta sa 'béaloideas' Críostaí sna scríbhinní soiscéalacha. Tá orainn a bheith ullmhaithe ar achan nóiméad leis an réabhlóid Abrahamach a chur i bhfeidhm sna cúinsí ina bhfaightear muid, sna mionchúinsí san áireamh.....agus inár gcultúr féin....is trí mheán ár dteanga féin. Is inár 'codlatáin' sceimhlitheoirí sinne, a cuireann 'sceimhle Dé' ar prionsaí an tsaoil seo. Sin an fáth ar básadh Íosa as Nazareth leis na húdaráis impiriúila is na húdaráis cléiriúla maraon leo.......

Nach mar sin conas ar mhinaítí an bíobla duinn agus sinn, an beirt againn, inár nóige. Chuir an cléir sa paróiste cuma seicteach ar léamh an Bíobla leis an cosmhuintir i gcoitinne is go háirithe in Éirinn, ar léamh an haistriúchán air go Ghaeilge. Is seicteachas é thoradh den meon impiriúil sin a ndéanann coibhéisacha an creideamh is an creideamh de réir na cléir. Ba sin go díreach é an meon ar cháin Íosa agus na fáidhithe go léir......

Bíonn orainn á cháineadh freisin an lá atá inniu. - agus sin a dhéanamh as Ghaeilge. Ach chun á dhéanamh go héifeachtach, teastaíonn diagacht comhaimseartha uainn - as Ghaeilge....

Níl ach ina mhiniú ar an Bíobla é an diagacht. Ní go leor é duinn, agus sinn ina réabhlóidigh Abrahamacha, scríbhinní cráifeacha a léamh as Ghaeilge. Ní leor duinn scoláireachtaí Fulbright, mar shampla, a fháil chun an cultúir impiriúil sacs-Béarla a sú gan dushlán bunúsach a thabhairt do. Teastaíonn léamh an Bíobla uainn agus diagacht comhaimseartha faoi friesin. Sin an fáth a dteastaíonn diagacht as Ghaeilge uainn! Ach cad a dhéanfimid leis? .....

Bhuel, is chun an córais paitriarcach a leagan ar lár i measc na nGaeil - in Éirinn is 'thar lear - é an cuspóir ann. Is an fócas a chur ar tráchtadh comhaiseartha ar an Bíobla as Ghaeilge ina hiomlán é an sraitéis faoi; agus an beartaíocht? Chun dúshláin a spreagadh i measc an cosmhuintire; agus chun dúshláin go díreach do cúrsaí polaitiúila leatromacha ar leith - de réir an tráchta sin - a chur i bhfeidhm; is sin gan baint leis an córas cléiriúil a bhfuil i réim faoi láthair!

Ní fiú léamh an Bíobla duinn seachas trí mheán na Ghaeilge. Ní fiú é an léamh as Ghaeilge gan an réabhlóid ......

Sin an fáth a dteastaíonn diagacht as Ghaeilge uainn! Ach cad a dhéanfimid go praiticiúil leis? .....

Ach cá bhfuil na diagairí Gaeil?.......

Dá bhrí sin, a TG Lurgan, cuir Gaeilge ar an amhrán réabhlóideach seo le bhur dtoil!......





Maidhc

xxx...............................xxxxxxx..............................xxxxxxxxxx.........................X!

.......ach cén fáth bhfuilim ag labhairt sa paidrín do Mhiriam Beth Joachim, an máthair Íosa as Nazareth? Toisc gur tagairtí dí sna scríbhinní soiscéalacha: agus thaiscigh Muire ina cuimhne na nithe seo uile, ag machnamh orthu ina croí....(Lúc. 2:19); agus a mbíonn sí i measc ár sinsir i dTír na nÓg. Is chun ár chur i gcuimhne é gurb sa saol ábhartach seo a bhfréamhaítear an réabhlóid Abrahamach, agus sin i gcolainn, daonna, bog is anghrách.